Nazwa botaniczna: Scorzonera

Rodzina: Astrowate

Inne nazwy: Skorzonera, Black Salsify, Schwarzwurzel, Winterspargel, Skorzoner Wurzel, scorsonere

 Opis botaniczny:

Skorzonera w stanie dzikim występuje w płd. Europie, na Kaukazie i w południowej Syberii, jako bylina. W Polsce występuje wężymord niski (Scorzonera humilis), wężymord stepowy (Scorzonera purpurea) oraz wężymord górski (Scorzonera rosea). Wężymord czarny korzeń (Scorzonera hispanica L.) jest rośliną uprawianą w Polsce. Skorzonerę można spotkać na łąkach, w lasach, w zaroślach. Została włączona do uprawy w XVI-XVII, prawdopodobnie w Hiszpanii. W uprawie jest to roślina dwuletnia, i w pierwszym roku tworzy rozetę liściową oraz stanowiący część jadalną — korzeń spichrzowy o długości do 30 cm i średnicy 3-4 cm. W drugim roku korzeń dalej przyrasta, zachowując walory smakowe do chwili pojawienia się paków kwiatostanowych. Skorzonera kwitnie wczesnym latem, jest rośliną zarówno samo-, jaki i obcopylną. Owoc to żółtawa niełupka, walcowata w kształcie, bardzo długa, wąska.

Zastosowanie w etnomedycynie:

Wężymord był wykorzystywany w tradycyjnej medycynie tureckiej, hiszpańskiej, celtyckiej. Surowcem leczniczym są części nadziemne oraz korzeń. Roślinę stosowano w leczeniu ran, stanów zapalnych, obrzęków stawów oraz w łagodzeniu bólu. W średniowiecznej Europie wężymord był stosowany w celu ochrony przed ukąszeniami węży oraz podczas epidemii dżumy. Stosowanie Skorzonery jako lekarstwa na dżumę mogło przynosić pozytywne efekty, bowiem w świetle dzisiejszych badań naukowych roślina ta silnie hamuje wirulencje oraz replikację bakterii gram ujemnych w tym yersinia poprzez zakłócanie komunikacji międzybakteryjnej.

 Składniki aktywne:

Tlenek kariofilenu (20%), tlenek mantyl (16,5%), manool(11%), flawonoidy, kwercetyna, rutyna, isoorientin, pochodne kwasu kofeinowego, kwas chlorogenowy, 4,5-dicaffeoyl kwasu chinowego i 3,5-dicaffeoyl kwasu chinowego. Związki fenolowe (Scorzoneric acid, hydrangeic acid, kwas benzoesowy). Triterpeny (taraxasteryl mirystylu, octan taraxasteryl, 3alpha-hydroxyolean-5-en, 3ß-acetoxyglutin-5(10)-en-6-oxo ) lupeol i magnificol. Laktony seskwiterpenowe (scorzoaustriacoside, scorzoaustriacin, scorzoaustriacin 3-O-p-D-glukozyd, 4-epi-dihydroestafiatol, 14-isovaleroxyscorzoaustricin, siarczan 14-isovaleroxyscorzoaustricin).

Działanie lecznicze:

Wężymord hamuje komunikacje kworum (ang. Quorum sensing) bakterii gram ujemnych w tym borrelia poprzez hamowanie autoinduktora 1. Składniki aktywne rośliny neutralizują wirulencje borrelia poprzez hamowanie powstawania biofilmu oraz replikację bakterii.

 Wskazania:

Chroniczna borelioza z Lyme oraz inne infekcje spowodowane bakteriami gram ujemnymi.

 Przeciwwskazania:
Nieznane

Interakcje:
Nieznane

Preparaty i dawki:

Korzeń pozyskujemy się jesienią (październik). Korzeń suszymy, bądź robimy z niego nalewkę na alkoholu etylowym. Roślinę można pozyskać ze stanu naturalnego bowiem w Polsce jest pospolita.

Nalewka wężymorodowa: 1 część wysuszonego korzenia zalewamy 3 częściami gorącego alkoholu 30% . Macerujemy przez 2 tygodnie. Przyjmować trzy razy po 5 ml. dziennie.

Sproszkowany korzeń przyjmować trzy razy po 3 gramy dziennie .

Stosować wraz z inhibitorami autoinduktora 2 (trans-resveratrol, ekstrakt z brokułów, sok z grejpfruta) od 3 do 6 miesiące aż do ustąpienia objawów.